Almanya merkezli bir Uygur aktivisti ve Dünya Uygur Kongresi başkanı Dolkun İsa, dünya çapındaki endişeler hakkında genel bir tartışma sırasında konuştu.

Çin’in işgali altındaki Doğu Türkistan’da Uygurlara ve diğer Müslüman azınlıklara karşı işlenen olası insanlığa karşı suçlar konusunda uyarıda bulunan eski BM insan hakları şefi Michelle Bachelet’nin de aralarında bulunduğu bir dizi yakın tarihli rapora işaret ederek, iddiaların “acil önlem alınmasını gerektirdiğini” söyledi.

Ancak konuşmaya başlar başlamaz, odadaki Çin temsilcisi Mao Yizong itiraz etmek için söz istedi.

“Konuşmacının niteliklerine itiraz etmek için nedenlerimiz var,” dedi ve Isa’nın “bir STK’nın temsilcisi olmadığı ve hele bir insan hakları savunucusu olmadığı konusunda ısrar etti.

Bir tercüman aracılığıyla Çince konuşan Mao, “Daha ziyade Çin karşıtı, ayrılıkçı, şiddet unsurudur” dedi ve “konseyde ayrılıkçı faaliyetlerde bulunmasına izin verilmesinin, Konsey’in amaç ve ilkelerine ciddi şekilde aykırı olacağı” iddiasında bulundu.

Mao’nun itirazından sonra, ABD temsilcisi Sam Birnbaum söz alarak İsa’nın BM’nin en üst insan hakları organı olan konseye hitap etme hakkı konusunda ısrar etti.

Çek Cumhuriyeti’nden meclis başkanı Vaclav Balek ise, STK’ların tartışma sırasında kendilerini temsil edecek konuşmacıları seçmekte özgür olduğuna işaret ederek, müdahalesini bitirme yetkisine sahip olduğuna karar verdi.

İsa, sivil toplum örgütü Küresel İnsan Hakları Savunması tarafından, konseyin 47 üye ülkesi ve çok sayıda gözlemci ülkenin görüşlerini dile getirmesinin ardından tartışmanın STK bölümündeki kısa konuşmasını yapması için davet edilmişti.

İsa daha sonra AFP’ye “Çin hükümeti beni ilk kez durdurmaya çalışmıyor” dedi ve “Çin, BM haklar sistemini manipüle etmeye çalışıyor” dedi.

Konsey önündeki açıklamasını tamamlarken, Bachelet’nin raporundaki delillere rağmen geçen Ekim ayında Doğu Türkistan meselesini gündeme almayı bile kabul edemediğinden yakınıyordu.

Bachelet’nin geçen yıl 31 Ağustos’ta görev süresinin sona ermesinden birkaç dakika önce yayınlanan bu rapor, yaygın işkence, keyfi gözaltı ve din ve üreme hakları ihlallerine ilişkin “inandırıcı” iddiaların altını çiziyordu.

Pekin’in bir milyondan fazla Uygur’u ve diğer Müslümanları esir kamplarında gözaltına aldığına dair uzun süredir devam eden iddialara BM’nin onayını getirdi.

İsa, AFP’ye annesinin birkaç yıl önce böyle bir kampta öldüğünü ve iki erkek kardeşinin uzun süre hapis yattığını söyledi.

Çin’in BM tartışmasına müdahalesi sırasında, temsilci Li Xiaomei, ABD ve diğerlerinin Çin’deki insan hakları ihlalleri hakkında “kendi siyasi gündemleri dışında dezenformasyon uydurup yaydıklarını” iddia etti.