Hapisteki Uygur akademisyen İlham Tohti’nin 2024 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi için uluslararası düzeyde destek toplamak amacıyla Belçika’da bir komite oluşturuldu. 180’den fazla üst düzey siyasi ve akademisyen destekledi.

On yılı aşkın bir süredir haksız yere hapiste bulunan Uygur akademisyen İlham Tohti’nin 2024 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi üzere Belçika’da bir komite oluşturuldu. Komitede İlham Tohti İnisiyatifi’nin kurucu başkanı Enver Can, İlham Tohti’nin insan hakları aktivisti kızı Cevher ilham, Brüksel Özgür Üniversitesi profesörü Vanessa Frangville ve Belçika milletvekili Samuel Cogolati yer alıyor.

Komitenin dört ana üyesi 11 Aralık 2023 tarihinde, Belçika’da basın açıklaması düzenlendi ve aynı gün İlham Tohti’nin 2024 Nebel Barış Ödülü’ne adaylığı Belçika parlamentosuna sundu.

Enver Can’ın başkanlığını yürüttüğü komite, 31 Ocak öncesinde Tohti’nin adaylığını güçlendirmek üzere uluslararası düzeyde aktif olarak destek topluyor.

180’DEN FAZLA SİYASİ VE AKADEMİSYEN DESTEKLEDİ

Şimdiye kadar 180’den fazla üst düzey siyasi ve akademisyen daha hapisteki Uygur akademisyen ve blog yazarı İlham Tohti’yi, Doğu Türkistan’da Çin baskısı altındaki “Uygur halkının özgürlük mücadelesinin gerçek sembolü” olarak oynadığı rolü gerekçe göstererek, 2024 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi veya desteğini açıkladı.

Tohti’nin adaylığını destekleyenler arasında, Türkiye, Belçika, Kanada, ABD, Japonya, ve Fransa, Ruanda, Avustralya, Kongo, İrlanda ve Paraguay gibi ülkelerden bakanlar, parlamenterler, üniversite rektörleri ve profesörler yer alıyor.

“TOHTİ’NİN HAPSEDİLMESİ KAMPLARIN BAŞLANGICI OLDU”

Tohti’nin adaylığı, Çin’in Uygurlara uyguladığı sert baskı ve soykırıma dikkat çekmeyi ve bunların durdurulması için Pekin üzerindeki uluslararası baskıyı arttırmayı amaçlıyor.

Enver Can “halkının özgürlüğü ve hakları uğruna kendini feda eden İlham Tohti’nin dünyaca en prestijli bu ödülü kazanması, onun haklı Uygur savaşının dünya kamuoyunda kabul edilmesinin altını bir defa saha çizecektir” dedi.

Milletvekili Samuel Cogolati, “Uygur halkının haklarını savunmak bizim ahlaki ve siyasi görevimizdir” dedi. Çin uzmanı Vanessa Frangville’ye göre Tohti’nin hapse mahkum edilmesi, Doğu Türkistan’da yaygın tutuklama ve yasadışı gözaltı kampanyalarının bir başlangıcıydı.

Washington’da yaşayan ve 2017’den bu yana babasından haber alamayan Cevher İlham “Babamın tutuklanmasından bu yana Uygurların durumu sürekli kötüleşti” uyarısında bulundu.

İLHAM TOHTİ KİMDİR

Bilindiği üzere, İlham Tohti Çin toprakları içinde, Uygurların maruz kaldığı hak ihlallerine karşı sesini yükseltmeye cüret eden, hukuki açıdan ve diyalog yoluyla Uygurların hak ve hukuklarına kavuşmaları için çalışmalar yürüten bir araştırmacı ve akademisyendir. Fakat tamamen yasal yollarla Uygurların yaşadığı sorunları çözmeye çalışmasına rağmen 2014 yılında “bölücülük” uydurmasıyla müebbet hapis cezasına mahkum edildi.

İlham Tohti, 2018’den bu yana Avrupa Birliği ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye gibi birçok ülkeden bilim insanları ve parlamento üyeleri tarafından her yıl Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmektedir. Son beş yıldır aday gösterilen İlham Tohti, en az iki kez diğer 300’den fazla aday arasından son beş aday içerisine seçilmeyi başarmıştır.

İlham Tohti hapise atıldıktan beri, 2019 yılında kazandığı Avrupa Parlamentosu’nun insan hakları ve ifade özgürlüğünü savunanlara verdiği Sakharov Ödülü ile Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından verilen Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü dâhil az 10 uluslararası ödüle layık görüldü.